به گزارش خبرگزاری برنا، چندی پیش یکی از رسانه های برخط گزارشی را طبق یک پژوهش صورت گرفته از سوی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهرداری تهران با عنوان «گزارش رسمی از شاخص سرزندگی شهری در تهران» منتشر کرد که در آن به بررسی میزان سرزندگی شهری و شهروندان مناطق تهران پرداخته بود. گزارشی که به دلیل تحلیل فضایی و عجیبش به سرعت در میان سایر رسانه ها بازنشر شد.
آنچنان که این رسانه به موضوع پرداخته بود، براساس پژوهش شهرداری تهران، شهروندان مناطق ۵ ،۲۲، ۳ و ۸ شهرداری تهران به ترتیب بیشترین میزان سرزندگی شهری و شهروندان مناطق ۱۱، ۲۰، ۱۶ ، ۱۲ و ۱۹ شهرداری تهران به ترتیب کمترین میانگین رتبه سرزندگی شهری را در مقایسه با دیگر مناطق شهر به خود تخصیص داده اند.
سواستفاده رسانه های معاند از تحلیل اشتباه یک گزارش
محتوای این گزارش با «سرتیتر افسردگی 99 درصدی مردم تهران» درحالی به سرعت از سوی رسانه های معاند بازنشر شد، که اعداد و آمار منتشر شده با تحلیل ناقص و غیرتخصصی رسانه مطرح به صورت عکس منتقل شده بود.
در راستای انتشار محتوای گزارش با تحلیل ناقص مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهرداری تهران نحوه انتقال نتایج این پژوهش را همراه با سوگیری عنوان کرده و آن را به نوعی تحریف نتایج پژوهش این مرکز مطالعات دانسته و برای تبیین بیشتر مساله و تنویر افکار عمومی به نکات قابل تاملی اشاره کرده که براساس ماده23 قانون مطبوعات متن ذیل باید عیناً در همان صفحه به چاپ برسد.
اساسا موضوع این پژوهش بررسی میزان «سرزندگی شهری» بوده و نه «افسردگی» مردم تهران!
تعریف ارائه شده از «سرزندگی شهری» در روایت منتشر شده در رسانهها، به هیچ وجه مطابق با تعریف این مفهوم در مطالعه انجام شده در مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران نیست. بنابراین ممکن است مردمانی در سطح بالایی از سرزندگی نباشند اما به هیچ وجه افسرده هم نباشند. این موضوع میتواند دستمایه پژوهشهای دیگری نیز باشد. اما متأسفانه آن رسانه و دیگر بازنشرکنندگان، «سرزندگی» را متضاد «افسردگی» در نظر گرفتهاند، در حالی که در پژوهش مرکز مطالعات، سرزندگی شهری از ترکیب مؤلفههای «نشاط اجتماعی»، «سرزندگی ورزشی- فراغتي»، «وضعیت فضای همگانی»، «برگزاری رویدادهای جمعی» و «وضعیت زیست-محیطی» حاصل شده است. آیا این مؤلفهها در چارچوب دانشی میتوانند میزان افسردگی را در جامعهای اندازهگیری کنند؟
نکته حائز اهمیت دیگر این است که در پژوهشهای مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران تعریف جامعی از مفهوم سرزندگی ارائه نشده و همین امر منجربه برداشتهای نادرستی از موضوع شده است. اصطلاح سرزندگی در فرهنگ دهخدا حالت و چگونگی سرزنده و با نشاط بودن معنی و در واژگان فارسی کلماتی همچون شادی، شادابی، نشاط، حس حیات و رضایت از پرکاربردترین معادلات واژه سرزندگی هستند.
درواقع سرزندگی کلید واژهای میان رشتهای است که میتواند تعاریف متفاوتی در زمینههای مختلف داشته باشد. برای مثال در روانشناسی سرزندگی به معنای داشتن انرژی جسمی و روحی تعریف شده است؛ که افراد در وجود خود احساس شور و شوق، سلامتی و انرژی میکنند.
همچنین سرزندگی از دیدگاه معماری و شهرسازی با ابعاد اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و محیطی توصیف میشود. کوین لینچ اندیشمند معاصر برنامه ریزی و طراحی شهری در مبحث سرزندگی تاثیر فرم شهر را بر چگونگی تداوم عملکردهای حیاتی و ارضای نیازهای بیولوژیکی انسان ها بررسی میکند و در این راستا به سه اصل ادامه بقاء، برخورداری از ایمنی و سازگاری میان انسان و محیط زندگی اشاره می کند.
لذا با توجه به تعریف سرزندگی از دیدگاه معماری و شهرسازی، به نظر می رسد در پژوهش انجام شده از سوی مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران بیشتر به بعد محیطی سرزندگی پرداخته شده است و توجه کمتری به دیگر ابعاد سرزندگی شده است.
علاوه بر این تعریف ارائه شده از افسردگی در رسانهها که نقطه مقابل سرزندگی شهری در نظر گرفته شده، بهعنوان تعریف عام از افسردگی(خُلق پایین) است و با تعریف پاتالوژیک و روانشناختی افسردگی بسیار متفاوت است. سنجش افسردگی به عنوان یک اختلال از روی علائم و نشانگان، مفهوم دیگری است که اساسا موضوع این پژوهش مرکز مطالعات نبوده است.
گمراه کننده افسردگی 99 درصدی تهرانی ها از کجا آمد؟
در حالیکه در تیتر و متن خبر به صورت گمراهکنندهای بر این نکته تأکید میکند که ۹۹.۷ درصد تهرانیها افسردهاند! جای بسی تعجب است که چگونه به چنین تیتر و نتیجهای، آن هم از پژوهشی که در آن با دقت علمی از واژگان و دادهها استفاده شده و اساسا موضوع آن افسردگی نبوده، رسیدهاند؟! ضمن اینکه اصلا عدد ۹۹.۷ درصد در متن این پژوهش وجود ندارد و آن رسانه برداشت و جمعبندی اشتباه خودش را از آمارهای ارائه شده در پژوهش مطرح کرده است. با فرض صداقت آن رسانه در این نوع برداشت و تحلیل، منصفانه باید به غیرواقعبینانه بودن این نتیجه اعتراض میشد. کدام عقل سلیم و واقعنگری قبول میکند که همه مردم تهران افسرده هستند؟!
اگر مغرضانه تحلیل نشده چرا به پاسخ 82.6 درصدی تهرانی ها به لذبخش بودن زندگی در تهران پرداخته نشد؟
مناسب بود آن روزنامه چنانچه نیت مغرضانهای نداشت به نکات دیگر این پژوهش نیز اشاره میکرد از جمله اینکه در بررسی مؤلفه «لذت از زندگی در تهران»، پژوهشها نشان داده است 82.6 درصد از پاسخگویان تهرانی، از زندگی در تهران بسیار لذت میبرند و این نسبت در وضعیت مطلوبی قرار دارد. همچنین آن رسانه متأسفانه با بیتوجهی کامل از کنار جمعبندی این پژوهش نیز گذشته است که در آن تصریح شده است «در جمعبندی کلی میتوان گفت مولفههایی نظیر لذت از زندگی، احساس امنیت، امید به آینده و رضایت از زندگی که مولفههایی درونی است در میان شهروندان بیشتر مناطق شهر تهران در سطح مطلوبی ارزیابی شده است.»
در این دوره شهرداری تهران، به جای واژگان منفی از واژگان مثبت در طراحی آرمان و شعار برای مدیریت شهری یعنی «تهران شهر تلاش و سرزندگی» استفاده شده است. بنابراین راهبرد اساسی شهرداری تهران بالابردن کیفیت زندگی و سطح رضایتمندی بوده و نه فقط کاهش آلام و رنجهای مردم. این رویکرد به دلیل درک و شناخت صحیح از نوع مدیریت شهری و نتایج حاصل از آن در دوره گذشته بوده است.
فارغ از هیاهوی رسانهای، مطالعهای که مشمول تفسیر غیرواقع آن روزنامه شده، سعی کرده است موانع و چالشهای موجود را شناسایی کند تا در سیاستگذاریها و برنامهریزیها برای رسیدن به وضعیت مطلوب و اقدامات آتی مدیریت شهری، مورد توجه قرار گیرد. در واقع این پژوهش تلاشی است برای شناسایی موانع و چالشهای ایجاد نشاط و سرزندگی در میان شهروندان. نتایج این پژوهشها میتواند برای برنامهریزی و طراحی برنامههای مدیریت شهری موردنظر قرار بگیرد.
گفتنی است یافتههای پژوهش برای مراجع ذیربط ارسال شده است. البته جای تأسف است که این بررسی مطالعاتی، مطمح نگاه مغرضانه و سیاستورزی برخی رسانهها شده است.
انتهای پیام/